Rozwijający się człowiek

Temat 31. Ogólnopolskiej Konferencji Psychologii Rozwojowej koncentruje uwagę na rozwoju człowieka w stale zmieniającym się świecie. Kluczowym zagadnieniem są zmiany, dokonujące wraz z upływem czasu w systemie relacji jednostki z otoczeniem, w którym jest ona wyróżnionym elementem.

W dorobku współczesnej psychologii rozwoju wyłania się coraz powszechniej akceptowane stanowisko, że rozwój człowieka odnosi się do każdej zmiany w rozmiarze, kształcie i funkcji w całościowej organizacji struktur i procesów psychicznych oraz oznacza ciągłą ich reorganizację w kierunku niedających się łatwo przewidzieć nowych ich postaci. Zmiany rozwojowe w organizacji procesów i funkcji charakteryzuje: (a) systematyczność (współzależność zmian wcześniejszych z późniejszymi) oraz  (b) sukcesywność  (następczość zmian – niekoniecznie w tym samym obszarze). U podstaw tego procesu leży całościowo zintegrowane funkcjonowanie w adaptacyjnym dążeniu jednostki do osiągania celów (bieżących i odległych) oraz w radzeniu sobie z napotykanymi wyzwaniami.

Mówiąc o wyzwaniach rozwojowych mamy na myśli wymagania związane z utratą równowagi w stosunkach osoby (P) ze środowiskiem (E) na skutek zmian, jakie zachodzą w podmiocie i/lub otoczeniu.

Każda zmiana (wewnątrzpochodna lub/i zewnątrzpochodna) w układzie relacji człowieka ze światem wymaga nowej regulacji aktywności jednostki z punktu widzenia jej pomyślnego życia i rozwoju. Problem nowości i ponadczasowości wyzwań wiążemy natomiast  z założonymi w Ogólnym Modelu Rozwoju procesami historycznymi, społecznymi i biologicznymi, dobrze wyjaśniającymi zarówno nowość jak i ponadczasową stabilność wzorów  kształtowania się zachowania i rozwoju człowieka, np. kształtowania się czynności ontogenetycznych (w historii rozwoju organizmu), kształtowania się czynności filogenetycznych (w historii rozwoju gatunków) oraz przekształcania się czynności ontogenetycznych w gatunkowe (w historii rozwoju danego gatunku).

W ujęciu tym, dostrzegamy złożoność zjawisk rozwojowych (natury i mechanizmów rozwoju) oraz napotykamy wiele istotnych problemów związanych z testowaniem modeli teoretycznych w zakresie gromadzenia i analizy danych, a także w stosowaniu wyników badań naukowych  nad rozwojem w praktyce społecznej.